Η χοληστερίνη (ή χοληστερόλη) εντοπίζεται υπό φυσιολογικές συνθήκες στον ανθρώπινο οργανισμό και μάλιστα έχει σπουδαίους ρόλους, όπως η συμμετοχή στη δομή των κυττάρων, στη σύνθεση της βιταμίνης D αλλά και σημαντικών ορμονών, και στην απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών A, D, E, K.
Παθολογικές καταστάσεις προκύπτουν όταν η ποσότητα της χοληστερίνης στο αίμα αυξηθεί τόσο ώστε δεν μπορεί να γίνει αποτελεσματική απομάκρυνσή της από την κυκλοφορία.
Η χοληστερίνη του αίματος αυξάνεται λόγω της αυξημένης κατανάλωσης κορεσμένων και trans λιπαρών. Μελέτες δείχνουν πως πρόσληψη χοληστερόλης από την τροφή δεν επηρεάζει την ποσότητα στο αίμα (περισσότερα θα βρείτε εδώ).
Ωστόσο, υπάρχει και η περίπτωση η αυξημένη χοληστερόλη να είναι αποτέλεσμα κληρονομικής διαταραχής του μεταβολισμού (οικογενής υπερχοληστερολαιμία). Εξαιτίας ενός ελαττωματικού γονιδίου, ο οργανισμός δεν μπορεί να απομακρύνει αποτελεσματικά την κακή (LDL) χοληστερόλη.
Σε κάθε περίπτωση, η συσσώρευση κακής χοληστερόλης στο αίμα είναι ανεπιθύμητη καθώς οδηγεί σε αθηροσκλήρωση, που με τη σειρά της αποτελεί τον νούμερο 1 παράγοντα κινδύνου για καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο.
Το πρόβλημα με την κακή (LDL) χοληστερόλη είναι ότι συντελεί στη συσσώρευση υλικού στο εσωτερικό των αρτηριών, όσο αυξάνεται το υλικό, τόσο εμποδίζεται η ροή του αίματος.
Πως αντιμετωπίζουμε την αυξημένη χοληστερίνη; Τα καλά νέα είναι ότι με μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής η χοληστερίνη μπορεί να μειωθεί.
Εξαιρετικά σημαντική είναι η μείωση του σωματικού βάρους, αν αυτό είναι αυξημένο. Να σημειώσω ότι η υψηλή χοληστερόλη δεν σχετίζεται απαραίτητα με το σωματικό βάρος. Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να έχουν φυσιολογικό σωματικό βάρος αλλά αυξημένη χοληστερόλη και αυτό γιατί όπως είπαμε η ποσότητα και η ποιότητα του λίπους της διατροφής έχουν σπουδαίο ρόλο.
Έτσι, η μείωση της κατανάλωσης κορεσμένων και trans λιπαρών είναι το πιο απλό βήμα για μείωση της χοληστερίνης. Και προσοχή, δεν συστήνεται η αποφυγή του λίπου αλλά η μέτρια κατανάλωση του και η αντικατάσταση των κορεσμένων και trans λιπαρών με ακόρεστα (ελαιόλαδο, ξηροί καρποί).
Διατροφικά tips:
- αποφεύγουμε το βούτυρο και το λάδι καρύδας και προτιμάμε το ελαιόλαδο και τα φυτικά spreads με πολυακόρεστα λιπαρά.
- επιλέγουμε low fat γαλακτοκομικά
- χρησιμοποιήστε γιαούρτι ή αβγά με γάλα αντί για κρέμα γάλακτος
- αντί για πατατάκια και άλλα τυποποιημένα snacks προτιμούμαι ξηρούς καρπούς
- αντικαθιστούμε το κόκκινο κρέας και τα αλλαντικά με ψάρι, κοτόπουλο, γαλοπούλα
- τηγανίζουμε σπάνια
- αυξάνουμε την πρόσληψη φυτικών ινών (δοκιμάστε προϊόντα με β- γλυκάνη)
- οι τροφές εμπλουτισμένες με φυτοστερόλες βοηθούν (μαργαρίνες, γάλα). Οι φυτοστερόλες μιμούνται και ανταγωνίζονται την χοληστερόλη καθώς μοιάζουν μοριακά.
- και φυσικά, αυξάνουμε την φυσική δραστηριότητα. Είκοσι λεπτά ή μισή ώρα περπάτημα την ημέρα είναι μία καλή αρχή.
Cox RA, García-Palmieri MR. Cholesterol, Triglycerides, and Associated Lipoproteins. In: Walker HK, Hall WD, Hurst JW, editors. Clinical Methods: The History, Physical, and Laboratory Examinations. 3rd edition. Boston: Butterworths; 1990. Chapter 31. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK351/
https://www.heart.org/en/health-topics/cholesterol/about-cholesterol
Huff T, Boyd B, Jialal I. Physiology, Cholesterol. [Updated 2020 Aug 24]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2020 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470561/
InformedHealth.org [Internet]. Cologne, Germany: Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG); 2006-. What is cholesterol and how does arteriosclerosis develop? 2013 Aug 14 [Updated 2017 Sep 7].Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279327/
Nakashima A, Yamada K, Iwata O, Sugimoto R, Atsuji K, Ogawa T, Ishibashi-Ohgo N, Suzuki K. β-Glucan in Foods and Its Physiological Functions. J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 2018;64(1):8-17. doi: 10.3177/jnsv.64.8. PMID: 29491277.
Ελληνική εταιρεία αθηροσκλήρωσης www.atherosklirosis.gr